Aanbiedingsbrief

Geachte leden van de gemeenteraad,

Voor u liggen onze jaarstukken 2023. Dit is onze verantwoording over het afgelopen jaar waarin wij u de beleids- en financiële resultaten presenteren.
Wij kunnen u melden dat de beleidsprioriteiten voor 2023 grotendeels zijn gehaald en dat wij het jaar afsluiten met een positief resultaat. Wij als college en u als gemeenteraad hebben daarmee een gezonde financiële huishouding gerealiseerd voor onze gemeente. Een resultaat om blij mee te zijn, maar waar we wel een kanttekening bij willen maken. Veel van onze inkomsten komen nog via tijdelijke specifieke uitkeringen waarvoor er dus op lange termijn geen zekerheid is over de financiering en daarmee ook geen zekerheid is over de continuering van het beleid.
Ook dit jaar is een zogenaamde ‘Jaarrekening in één oogopslag’ onderdeel van de jaarstukken. Deze vindt u direct na deze aanbiedingsbrief.

Terugblik op de beleidsmatige kaders
De beleidsverantwoording in deze jaarstukken is gebaseerd op het raads- en collegeprogramma 2022-2026 “Aan de slag voor Aalsmeer’.

Hiervoor hebben wij benoemd dat de beleidsprioriteiten grotendeels zijn gehaald. De meest genoemde redenen bij beleidsprioriteiten waarvoor dat niet geldt zijn vertraging door wijziging van plannen of vertraging door gebrek aan capaciteit. Ook zijn plannen helemaal niet doorgegaan, bijvoorbeeld omdat externe partners niet willen of kunnen, of omdat nog niet gestart is met de planvorming. Een andere reden van de vertraging zijn de wisselingen binnen het college van vorig voorjaar. We zijn daarom blij dat we sinds afgelopen zomer weer op volle sterkte aan de slag zijn met de uitvoering van de door raad en college geformuleerde doelstellingen uit de akkoorden. Naast de inzet op onze beleidsprioriteiten blijven we ons inzetten op de door het Rijk aan ons overgedragen medebewindstaken en incidenteel aan ons overgedragen taken, zoals de uitvoering van de energietoeslag.
Hoewel de ontwikkeling van de gemeentefinanciën over 2023 geen directe aanleiding geeft tot zorgen weten we inmiddels allemaal dat het beeld voor de komende jaren echter veel zorgelijker is.  

Vanuit het sociaal domein stimuleren we iedereen om zo veel mogelijk zelfredzaam te zijn, maar wel binnen de mogelijkheden die een ieder heeft. Daarbij zoeken we aansluiting bij de natuurlijke kracht die Aalsmeer hebben: een mentaliteit van doeners en aanpakkers in een gemeenschap met veel enthousiaste vrijwilligers en mantelzorgers. Naast de uitvoering van de jeugdhulp, de ondersteuning aan mensen met een beperking en aan inwoners die (tijdelijk) geen eigen inkomen hebben hebben we inwoners geholpen bij het terugkeren in het arbeidsproces. Het opzetten van het nieuwe participatiebeleid en de actualisatie van de nota Sociaal Domein, met als doel om ook in 2024 - 2027 een samenleving te creëren waarin inwoners zich gezien voelen, naar elkaar omkijken, zich zo goed mogelijk kunnen ontwikkelen en zorg en hulp krijgen als dit nodig is, zijn andere zaken waar we ons binnen het Sociaal Domein mee bezig hebben gehouden.

Elk kind heeft recht op goed onderwijs, net zoals elk kind gezond en veilig moet kunnen opgroeien en de kans moet krijgen zich te ontplooien. In Aalsmeer willen we een gelijke start en gelijke kansen voor iedereen. Daarom vinden wij naast onderwijs ook sport en cultuur belangrijk is voor al onze inwoners. Deze uitgangspunten zijn onderdeel van het programma Onderwijs en ontplooiing uit onze programmabegroting.
In 2023 hebben wij ons naast het zorgdragen voor adequate onderwijshuisvesting ook gezorgd voor het beheer en onderhoud van onze sportvoorzieningen. Door het stimuleren van onze inwoners om meer te bewegen dragen wij bij aan de gezondheid van onze inwoners. Door het verstrekken van subsidies en financiële bijdragen aan culturele organisaties, de bibliotheek en verenigingen realiseren wij een groter bereik bij onze inwoners om daarmee hun creativiteit te vergroten.

Ook is Aalsmeer een economische motor in de regio. Voor de toekomst van Aalsmeer is het belangrijk dat de economie blijft floreren en wij onze onderscheidende positie in de metropoolregio vasthouden en versterken. Dit doen wij door ons in te zetten op de pijlers banen, bereikbaarheid, bezoekers en verbinden. Daarnaast is duurzaamheid belangrijk zodat Aalsmeer ook voor toekomstige generaties beschikbaar is.
In 2023 hebben wij daarom ingezet op verdere verbetering van de bereikbaarheid en vindbaarheid van toeristisch-recreatieve voorzieningen door o.a. bewegwijzering en aanleg van fiets- en wandelpaden. Ook hebben wij Aalsmeer gepromoot als aantrekkelijke dag- en verblijfsbestemming.
Om het begrip duurzaamheid nog meer tot leven te laten komen hebben wij de samenleving ondersteund bij besparing op gebruik van energie en aardgas en opwekken van duurzame energie. O.a. door de inzet van energiecoaches.

De afgelopen jaren heeft de gemeente veel geïnvesteerd in het wegwerken van achterstanden van het onderhoud in de openbare ruimte, maar we zijn er nog niet. We hebben de ambitie de buitenruimte op orde te brengen en te houden en Aalsmeer aantrekkelijker, groener en leefbaarder te maken. In 2023 hebben we daarom ingezet op de aanleg en onderhoud van wegen, waaronder de reconstructie van de Zijdstraat, openbaar groen, waaronder het herinrichten van het VVA-terrein en het wegwerken van de snoeiachterstanden. Ook hebben we onderhoud gepleegd aan onze speelplaatsen en de openbare verlichting.

Als gemeente zetten wij ons in voor goede huisvesting voor iedereen. De schaarse ruimte gebruiken wij zo optimaal mogelijk om te kunnen wonen, werken en ons te verplaatsen. Vooruitlopend op de invoering van de Omgevingswet zijn in afgelopen jaar juridische en procedurele maatregelen getroffen om te kunnen blijven voldaan aan de nieuwe wet. Het effect van de inwerking treding van de wet heeft ertoe geleid dat er meer dan gemiddeld bestemmingsplannen in procedure zijn gebracht. Ook is aan het einde van het jaar een stijgend aantal vergunningsaanvragen waar te nemen.
Verder hebben wij ingezet op het verminderen van overlast (gezondheid en geluid) van Schiphol door met verschillende partijen in gesprek te blijven gaan. Ook is een commissie luchtvaartzaken ingesteld en hebben wij een subsidie verstrekt aan stichting Rechtsbescherming Vliegtuighinder Schiphol ten behoeve van de door haar gevoerde zaak tegen de Staat.
Dit alles naast (voorbereidende) bouwactiviteiten, zoals in de Hornmeer, De Tuinen en op Greenpark. Ook hebben wij  huisvesting van bijzondere doelgroepen, waaronder Oekraïners en arbeidsmigranten, geregeld.
In 2023 zijn verder de volgende bestemmingsplannen vastgesteld: Oosteindedriehoek (850 woningen), Westeinderhage (267 woningen) en de Hoeksteen (22 woningen). Daarnaast hebben wij in 2023 een aantal projecten opgeleverd zoals bijvoorbeeld Dreef (56 sociale huurappartementen). Parkmeer (17 middeldure koopappartementen en de laatste zelfbouwwoningen) en de laatste woningen van Nieuw Calslagen.

Aalsmeer staat voor een veilige samenleving voor haar inwoners en ondernemers, waarbij de gemeente samenwerkt met de veiligheidspartners. In 2023 hebben we ons o.a. bezig gehouden met de aanpak van ondermijning en mensenhandel en de inzet van de medewerkers van openbare orde en veiligheid rond evenementen en waterveiligheid.
We hebben de bestuurlijke transparantie vergroot door meer informatie beschikbaar te stellen en verzoeken in het kader van de Wet Open overheid (Woo) sneller en efficiënter af te handelen. Goede, eigentijdse dienstverlening, tijdig, helder en via relevante kanalen communiceren met de verschillende doelgroepen in de samenleving is wat inwoners en ondernemers van de gemeente mogen verwachten.
Ook het verstrekken van diverse producten, zoals identiteitsbewijzen en paspoorten en het voltrekken van huwelijken door burgerzaken was aan de orde van de dag.

Resultaat 2023
De jaarrekening 2023 is afgesloten met een positief resultaat van € 12,075 miljoen. Na de besluitvorming over 2e bestuursrapportage 2023 en het voorstel over de vaststellingsovereenkomst Fort Kudelstaart was een voordeel van € 8,443 miljoen voorzien. De uitkomst van de jaarrekening is hierdoor € 3,632 miljoen beter dan verwacht. Het verschil tussen deze jaarstukken en de 2e bestuursrapportage bestaat uit een groot aantal mutaties, zowel positief als negatief, die naar de situatie en de inzichten bij het opmaken van de 2e bestuursrapportage niet allemaal bekend waren.
In de 1e bestuursrapportage 2024/ Kadernota 2025 worden de structurele effecten uit deze jaarstukken 2023 verwerkt. In totaal gaat het om ca. € 0,2 miljoen voordelig.

De opbouw van dit verschil is per programma als volgt:

De belangrijkste afwijkingen ten opzichte van de 2e bestuursrapportage 2023 zijn (op volgorde van programma):

Sociaal Domein (nadeel € 0,4 miljoen)
Het werkelijk gerealiseerde resultaat binnen dit programma is feitelijk € 1,2 miljoen hoger doordat een deel van het gepresenteerde tekort, de overschrijding op de jeugdhulp en de WMO, wordt gedekt door een onttrekking aan de reserve Sociaal Domein.
Het voordeel binnen dit programma betreft vooral extra inkomsten voor de crisis noodopvang. Deze kosten mogen separaat bij het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) in rekening gebracht.

Onderwijs en ontplooiing (voordeel € 0,3 miljoen)
Dit betreft met name lagere kosten voor sportaccommodaties (€ 0,1 miljoen) waarbij de uitgevoerde opdrachten binnen de hiervoor beschikbaar gestelde budgetten zijn uitgevoerd. Daarnaast zorgt de bijdrage van een specifieke uitkering voor alternatief budget en heeft een gesubsidieerde instelling vanwege minder activiteiten een deel van de verstrekte subsidie aan de gemeente terugbetaald.

Economie en duurzaamheid (nadeel € 0,2 miljoen)
Dit nadeel wordt veroorzaakt door lagere inkomsten (water)toeristenbelasting.

Openbare ruimte (voordeel € 0,5 miljoen)
Deze lagere kosten zijn vooral het gevolg van minder beheerkosten en voorbereidingskosten van projecten in de openbare ruimte alsmede aan de groot onderhoudsprojecten zoals wegen, kunstwerken, verkeer, openbare verlichting, groen en water.

Ruimtelijke ontwikkeling (nadeel € 1,6 miljoen)
Aalsmeer is samen met de gemeente Uithoorn ieder voor 50% aandeelhouder van de verbonden partij Green Park Aalsmeer Gebiedsontwikkeling BV. Voor een negatieve financiële positie van Greenpark Aalsmeer Gebiedsontwikkeling BV moet een voorziening worden getroffen. Eind 2022 was de financiële positie € 2,8 miljoen negatief. In 2023 is de financiële positie verbeterd naar € 1,5 miljoen negatief. Door deze verbetering kan € 0,7 miljoen vrijvallen uit de getroffen voorziening ten behoeve van de negatieve financiële positie.
Het woonrijp maken van De Tuinen Polderzoom fase 2 loopt door in 2024. Hierdoor zijn minder kosten gemaakt in 2023, was het verlies lager en hoefde geen vrijval van de verliesvoorziening plaats te vinden. Deze vrijval uit de voorziening was wel geraamd waardoor dit resulteert in een nadeel voor 2023 van € 0,8 miljoen. Tegenover dit nadeel staat een lagere toevoeging aan de bestemmingsreserve Buitenruimte (zie mutaties reserves). Diverse kleinere mutaties op facilitaire projecten hebben een nadelig effect van € 0,2 miljoen.
Bij de voorbereiding van het bouwrijp maken van de locatie Meervalstraat is gebleken dat de bodemgesteldheid van het plangebied onvoldoende is om een start te maken met deze werkzaamheden. Er zijn diverse ingrepen nodig voordat er gestart kan worden met het bouwrijp maken. Deze ingrepen vinden in 2024 plaats. Dit heeft als gevolg dat er minder winst kan worden genomen. Dit heeft een lagere storting in de reserve tot gevolg. Het werkelijk gerealiseerde resultaat binnen dit programma is daarmee feitelijk € 1,9 miljoen hoger.

Bestuur, bevolking en veiligheid (voordeel € 0,6 miljoen)
Een deel van de budgetten op het gebied van openbare orde en veiligheid is niet besteed door o.a. ziekte van een extern adviseur. Daarnaast heeft er een vrijval plaatsgevonden uit de voorziening wachtgeld ex-wethouders.

Algemene dekkingsmiddelen (voordeel € 1,3 miljoen)
Dit betreft een hogere algemene uitkering uit het gemeentefonds op basis van de decembercirculaire 2023 (€ 1,0 miljoen). Ook heeft de gemeente meer rente-inkomsten ontvangen over het saldo in de schatkist en de uitgezette middelen bij het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederland (€ 0,3 miljoen).

Reservemutatie (voordeel € 3,3 miljoen)
Een groot aantal van de hierboven genoemde voor- en nadelen wikkelen we budgettair neutraal af via de daarvoor ingestelde bestemmingsreserves, zoals Sociaal Domein, Onderhoud / instandhouding onbebouwde buitenruimte (MPP) en voorlopige winsten grondexploitaties.
Per saldo wordt er € 3,3 miljoen meer onttrokken aan de bestemmingsreserves dan begroot.

Een uitgebreide toelichting op de afwijkingen is opgenomen in de programma’s in het onderdeel ‘wat heeft het gekost’. Daar wordt per programmaonderdeel een toelichting gegeven op afwijkingen in lasten, baten en reservemutaties.

Zoals bekend is een belangrijke eis voor Nederlandse gemeenten dat er sprake is van een dekking van structurele lasten door structurele baten. Uit onderstaande tabel blijkt dat dat in 2023 het geval is.

 
Resultaatbestemming 2023
Wij stellen u voor om het rekeningresultaat 2023 ad € 12,075 miljoen toe te voegen aan de algemene reserve.

Dit voorstel is onderdeel van het raadsvoorstel en – besluit behorende bij deze jaarstukken.
Op 8 juni 2023 heeft u de nota Weerstandsvermogen en risicobeheersing vastgesteld. In dit raadsbesluit is besloten een weerstandsnorm van minimaal 1,5 als streefwaarde voor de ratio (beschikbare - : benodigde weerstandscapaciteit) te hanteren. Uit de paragraaf ‘Weerstandsvermogen en risicobeheersing’ van deze jaarstukken blijkt dat de ratio ultimo 2023, na het voorstel voor resultaatbestemming 2023, 2,1 bedraagt.
Na voorstel resultaatbestemming is de omvang van de algemene reserve € 40,75 miljoen. Hiermee voldoet het weerstandsvermogen aan de Aalsmeernorm die door u is vastgesteld.

De behandeling van de jaarstukken staat geagendeerd voor uw vergadering van 4 juli 2024.

Met vriendelijke groet,

Burgemeester en wethouders van Aalsmeer